Het kraanwater van Nederland behoort tot de schoonste waters ter wereld. Kraanwater filteren, dit is dan ook een dankbaar onderwerp in Nederland 😉 Het kraanwater in Nederland wordt scherp gecontroleerd door de aangewezen overheidsinstanties. Onze waterleidingbedrijven stellen elke dag alles in het werk om ons van schoon kraanwater te voorzien. Toch wordt mij telkens gevraagd of kraanwater filteren nodig is. Daarom deze blog over de waterkwaliteit in Nederland. 

Wat is de kwaliteit van drinkwater in Nederland?

Dit is geen angstvallig bewaard geheim: alle onderzoeken over de waterkwaliteit in Nederland worden keurig online gepubliceerd. Dus ook voor jou en voor mij toegankelijk. Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) publiceert met regelmaat op haar eigen website hoe het met de kwaliteit van het drinkwater is gesteld en of er nog maatregelen moeten worden genomen. Jaarlijks presenteren zij de nieuwste cijfers. Het RIVM publiceerde nog geen jaar geleden een onderzoek naar de kwaliteit van de Nederlandse bronnen voor drinkwater waarover het RIVM zich zorgen maakt. Het RIVM zegt op basis van onderzoek:

De kwaliteit van de bronnen van drinkwater is deels onvoldoende, door toedoen van menselijk handelen. De helft van de grondwaterwinningen voldoet nu niet, net als de kwaliteit van het oppervlaktewater. 

Wat is het geval: ons drinkwater komt voor gemiddeld 60% uit grondwater en voor gemiddeld 40% uit oppervlaktewater. De kwaliteit van de helft van het grondwater voldoet niet. Als schuldige worden aangewezen: landbouw, rioleringen, industrie en oude bodemverontreinigingen. Waarom?

Teveel chemische stoffen in het grondwater

Het RIVM constateert dat het aantal chemische stoffen in het grondwater veel groter is dan dat er in de reguliere monitorprogramma’s wordt aangegeven. Weliswaar vormen de gevonden concentraties (nog) geen gevaar voor de volksgezondheid, maar er is voldoende reden om deze concentraties scherp in de gaten te houden.

De kwaliteit van het oppervlaktewater voldoet niet

Dit komt door residuen van geneesmiddelen, insecticiden, biociden, cosmetica, brandvertragers en nanodeeltjes. Deze watervuilende stoffen komen in het oppervlaktewater terecht. Rioolzuiveringsinstallaties zijn er nog niet op uitgerust om deze nieuwe vervuiling te kunnen verwijderen. Hierdoor komen ze in het milieu terecht en dus ook in onze drinkwaterbronnen.

Medicijngebruik is een nieuwe, chemische vervuiler van ons drinkwater

Doordat onze bevolkingssamenstelling verandert, nemen medicijngebruik en de emissies explosief toe. De kwaliteit van onze drinkwaterbronnen moet dan ook verbeteren. Het RIVM stuurt aan op meer controles op de omgeving van de drinkwaterbronnen.

Aldus ons eigen RIVM. Als je geïnteresseerd bent in het hele verhaal van de beoordelingen van het RIVM over ons drinkwater, zoals de meetstrategie na radiologische besmetting van grondwater, effecten van chemische onkruidbestrijding, effecten van drugs op het waterecosysteem of inzicht in de status van de grondwatervoorraden die afnemen, je vind het heel eenvoudig op de website van het RIVM.

Hè? Waterbedrijven zorgen toch voor schoon en veilig drinkwater?

Ja, waterbedrijven doen er alles aan om ons drinkwater te zuiveren. Echter, de mate van vervuiling neemt zo explosief toe, en dan met name de nieuwe vervuiling, dat waterbedrijven het niet meer goed aankunnen. Tegen de nieuwe vervuiling, zoals bijvoorbeeld de steeds grootschaliger schaliegaswinning of medicijngebruik, zijn nog onvoldoende reinigingstechnieken opgewassen. Hierdoor moeten waterbedrijven steeds vaker aan de bel trekken bij de overheid: waterbedrijven krijgen het water niet gezuiverd van de nieuwe soorten vervuiling!

Waterbedrijven worden zelfs steeds vaker genoodzaakt drinkwaterbronnen te sluiten. Dat is maar goed ook, want dat draagt bij aan de bescherming van onze gezondheid. Maar erg vervelend voor de waterbedrijven is het wel, want die moeten ondanks zwaarder vervuiling nog steeds voldoen aan de door de overheid afgegeven normen. En dat lijkt me eerlijk gezegd ook geen gemakkelijke taak! Lees voor meer informatie hierover ook mijn blog over water filteren.

Zie hieronder de 10 Nederlandse waterbedrijven in 1 overzicht. Waterbedrijven controleren dagelijks hun eigen resultaat en die resultaten worden keurig gepubliceerd. Waar nodig treffen waterbedrijven ook meteen maatregelen.

Waarom controleren waterbedrijven zichzelf dagelijks? Niet zo ingewikkeld: zij willen niet verrast worden door inspecties van derden. Door dagelijks zelf met watermonsters de waterkwaliteit te controleren, zijn ze er zeker van dat het drinkwater binnen de gestelde normen van vervuiling valt. Meestal is die kwaliteit ook prima, maar soms blijkt uit de watermonsters een verhoogde concentratie van bepaalde (giftige) stoffen. Uiteraard grijpt een waterbedrijf dan direct in. Er zijn diverse oplossingen mogelijk:  extra zuiveren, water mengen met schoner water (waardoor de concentratie gifstoffen verlaagt tot toegestane waarden), of het (tijdelijk) sluiten van een waterbron.

Aan welke eisen moet ons drinkwater eigenlijk voldoen?

Waterbedrijven worden streng gecontroleerd door de overheid. In het drinkwaterbesluit staat exact welke stoffen en organismen er in welke hoeveelheden maximaal in het drinkwater mogen voorkomen. Van ongeveer 65 stoffen wordt precies aangegeven binnen welke norm het water moet worden gezuiverd. In het drinkwaterbesluit zijn er bijvoorbeeld lage concentraties toegestaan van de volgende stoffen: Acrylamide, Aeromonas, Aluminium, Ammonium, Arseen, Bacteriën van de Coli-groep, Benzeen, Cadmium, Chloride, Chroom, Fluoride, IJzer, Koper, Kwik, Legionella, Mangaan, Nikkel, Nitriet, en diverse soorten Pesticiden en Radioactiviteit. Voor een totaaloverzicht, inclusief de hoeveelheid toegestane concentraties, zie de bijlage bij het onderzoek.

Jaarlijks publiceert het VROM de resultaten van het VROM-onderzoek over de kwaliteit van het Nederlandse kraanwater. De VROM-inspectie heeft namelijk direct toezicht op de kwaliteit van ons drinkwater. Je kan alle informatie hierover goed gedocumenteerd terugvinden op de website van de VROM-inspectie.

Het laatste onderzoek naar de kwaliteit van het drinkwater stamt uit 2013 en is gepubliceerd in oktober 2014. Enkele conclusies uit dit onderzoek van de Inspectie Leefomgeving en Transport:

• Bij 0,08% van de metingen is er sprake van een normoverschrijding. Dat betekent dat in 0,08% van de metingen de hoeveelheid gifstoffen in het kraanwater boven de door de overheid vastgestelde norm uitkomt.
• In totaal zijn er 445 normoverschrijdingen gerapporteerd:
  • 46 overschrijdingen op microbiologische parameters. Microbiologische verontreinigingen kunnen ziekteverschijnselen veroorzaken. Onder deze constateringen komen de Escherichia Coli en Legionella voor.
  • 9 overschrijdingen op chemische parameters. De overschrijdingen zijn geconstateerd op Benzo(a)pyreen, Nikkel, Nitriet en Vinylchloride.
  • 390 op indicator parameters. Hieronder zijn Aeromonas bacteriën en bacteriën uit de Coligroep aangetroffen, maar ook overschrijdingen van Aluminium, IJzer en Mangaan.
• Naast de 445 normoverschrijdingen uit de reguliere metingen zijn er in 2013 152 normoverschrijdingen gemeten na het uitvoeren van werkzaamheden aan het distributienet door waterbedrijven. Hierin zijn onder andere de volgende normoverschrijdingen geconstateerd: Escherichia Coli, Enterococcen, Legionella, Arseen, Benzeen, PAKs, Trihalomethaan en bacteriën van de Coli-groep.

Wij Hollanders gaan best raar om met ons kraanwater, althans, in de ogen van buitenlanders

Vind jij het ‘vreemd’ dat waterbedrijven niet 100% van alle gifstoffen uit het water filteren? Weet je wát raar is? Waar wij ons drinkwater allemaal niet voor gebruiken, dát is pas raar!

Uit onderzoek blijkt dat wij gemiddeld dagelijks 119 liter kraanwater gebruiken. Hiervan gebruiken wij slechts -schrik niet- 2 liter als drinkwater of voor voedselbereiding!

Zelf vind ik het overigens niet zo’n punt dat de waterleidingbedrijven niet worden gedwongen om 100% schoon water aan ons te leveren. Het zou peperduur worden en we drinken het toch niet allemaal op!

Moet je kraanwater filteren met een waterfilter?

Dat moet iedereen natuurlijk zelf weten. Als je bovenstaand stuk hebt gelezen en je hebt wat van de bronnen van dit artikel bekeken, dan kun je de volgende conclusies trekken:

• Ja, er zitten gifstoffen in ons kraanwater. De overheid heeft vastgesteld welke concentraties er maximaal van in het drinkwater mogen voorkomen. Op dit moment geeft de overheid aan dat deze concentraties gifstoffen niet gevaarlijk zijn voor onze gezondheid.
• 99% van het kraanwater gebruiken wij voor andere doeleinden dan consumptie. Hiervoor volstaat de kwaliteit van het kraanwater uitstekend!

Zelf vind ik het niet erg dat ons kraanwater niet 100% vrij van gifstoffen is. Hiermee behoort het namelijk nog steeds tot de schoonste waters van de wereld. 100% zuiveren is uiterst kostbaar. Zuiveren binnen de gestelde normen houdt het kraanwater zeer goed betaalbaar en bovendien gebruiken we 99% toch voor andere doeleinden dan consumptie. Als ik het zo beschouw, vind ik het eigenlijk niet meer dan logisch. Wil je voor consumptie wél gezuiverd water, dan filter je dat water toch gewoon zelf? Er komen elk jaar nieuwe filters op de markt, van koolstoffilters tot keramische filters, van osmose tot zuiveringsinstallaties op de hoofdleiding van je woning. Werkelijk elk denkbaar filter is inmiddels in productie.

Waterfilter kopen: gouden tips!

Voedingsindustrie, medicijnindustrie, cosmetica-industrie dus ook waterindustrie. In elke industrie werken slimme marketeers die jou handig geld uit je zak weten te kloppen. Met prachtige verhalen, ook dat. Neem het volgende lijstje eens mee naar de fabrikant waar jij je waterfilter wil aanschaffen:

• Mag ik een recent testrapport van het waterfilter waarin jullie Nederlands kraanwater filteren?
• Is het waterfilter getest tijdens kraanwater filteren op de nieuwe vervuiling die onze waterbedrijven er niet uit krijgen: medicijnresten, nieuwe insecticiden, biociden, chemische cosmeticaresten, brandvertragers, nanodeeltjes, weekmakers?
• Is bij de testen bij het kraanwater filteren alleen getest met een nieuw filter of zijn er ook testen uitgevoerd met een filter dat al even in gebruik is genomen? De hoeveelheid bacteriën neemt per dag namelijk schrikbarend toe in een waterfilter.

En tot slot: lees hier mijn onthutsende conclusies over een onderzoek dat ik heb laten uitvoeren naar de kwaliteit van een bekende waterfilterkan en de performance met kraanwater filteren. Daarna kan je zelf beslissen.

Benieuwd ben ik wel: doe jij aan kraanwater filteren? En als je een filter gebruikt, welk soort filter is dat dan en wil je hierover je ervaringen delen? Ik ben erg benieuwd en wie weet help je andere lezers ermee op weg! Dank voor je feedback alvast.