We weten het allemaal: suiker is ongezond en een suikerverslaving ligt altijd op de loer. Maar hoe zit het nu precies? En wat is nu de waarheid over suiker? Ik heb de meest recente onderzoeken voor je verzameld en in gewoon Nederlands lees je hier waarom suiker ongezond is. Maar eerst even een feitje: gemiddeld eten we in Nederland per persoon zo’n 45 kg suiker! 100 jaar geleden was dit slechts 10% hiervan: 4,5 kg per persoon.

Wat is suiker?

Suiker is een koolhydraat, dat naast eiwitten en vetten een grote bron van energie is voor je lichaam. Suiker wordt omgezet tot bloedsuiker, ofwel glucose, wat een belangrijke brandstof is voor je cellen. In gezonde voeding is meer dan voldoende suiker aanwezig voor je benodigde brandstof. Inname van éxtra suiker is niet nodig.

Suiker komt in vele gedaanten voor: fructose (in bijvoorbeeld fruit), glucose, galactose, sucrose (tafelsuiker), lactose, maltose en zetmeel. Dus ja, suiker is overal! Je lichaam zet suiker om in glucose en vervolgens naar energie, benodigd voor he functioneren van je lichaam.

Er wordt vaak een onderscheid gemaakt tussen natuurlijke, langzame suikers/koolhydraten en geraffineerde, snelle suikers/koolhydraten.

• De eerste komen voor in bijvoorbeeld groente en fruit, maar ook volkorenpasta en volkorenbrood. Ze worden langzaam genoemd omdat je lichaam even tijd nodig heeft om ze te verteren, waardoor er geen grote schommelingen in je bloedsuikerspiegel ontstaan en je bovendien langer een vol gevoel hebt.
• De tweede komen voor in kant en klare producten zoals snoep, koek en chips, maar ook in producten waar je dit niet zo snel van verwacht, zoals vleeswaren, brood, vruchtensap, mosterd, yoghurt, ketchup en groenten in blik of pot. Deze suikers worden snel genoemd, omdat ze direct in je bloed worden opgenomen, want je lichaam kan er niets mee. Vervolgens is de kans groot dat ze worden opgeslagen als vet in je lichaam.

Het zal je niet verbazen dat het voornamelijk de tweede soort suiker is, die kan zorgen voor problemen.

Snelle suikers

Als suikers worden verwerkt in fabrieken, worden ze geraffineerd. Dit zorgt ervoor dat de oorspronkelijk bruinige, ongelijkvormige suiker uit suikerbieten en rietstengels kraakhelderwit wordt en gelijkmatig van structuur. Door dit raffinageproces is de suiker zo bewerkt dat het door je lichaam niet herkend wordt als voeding, waardoor je lichaam het niet kan verwerken. Wat nog erger is, is dat het door raffinage is ontdaan van alle vitaminen en mineralen, terwijl je lichaam dit juist nodig heeft om de suiker goed te kunnen afbreken. Wat overblijft is een zoetstof zonder voedingswaarde, maar heel rijk aan calorieën.

Hoe herken je snelle suikers?

Voor het gemak volgt hier een opsomming van de meest voorkomende, en je zult zien, ze eindigen allemaal op -ose:

• Wit tafelsuiker (wordt op verpakkingen ook wel sacharose of sacrose genoemd)
• Glucose (komt ook voor onder de namen druivensuiker of dextrose)
• Fructose (populair aangeduid als fruitsuiker)
• Lactose (de melksuiker)
• Maltose (moutsuiker)

Soms zitten sneller suikers beter verstopt dan in -ose (de voedingsindustrie is natuurlijk niet gek): wat dacht je van stroop, siroop, karamel, kandij of appelconcentraat? Allemaal namen voor snelle suiker.

10 redenen waarom suiker ongezond is

1. Suiker verstoort je insulineproductie

Doordat suiker zo’n bewerkt product is en een extreem hoge Glycemische index (GI) heeft, krijgt je bloedsuikerspiegel een enorme piek wanneer je suiker eet. Hierdoor gaat je lichaam het hormoon insuline aanmaken. Dit hormoon zorgt ervoor dat glucose wordt opgenomen in je bloed en in je lichaamscellen. Wanneer er teveel glucose in je bloed komt, raakt je insulineproductie in de war. Wanneer je doorlopend teveel insuline aanmaakt, kun je insulineresistentie ontwikkelen: je lichaamscellen worden immuun voor de enorme hoeveelheid insuline: een drama voor je hormoonhuishouding. Insuline is een hormoon en heeft dus direct invloed op je hele hormoonbalans.

2. Suiker verstoort je hormoonbalans

Behalve dat teveel insuline kan leiden tot verschillende ziektes zoals diabetes type II (suikerziekte), overgewicht en hart- en vaatziekten, is insulineresistentie een van de veroorzakers van oestrogeendominantie, het hormoon dat endometriose voedt. Wist je dat het hormoon insuline ook wel het vetopslaghormoon wordt genoemd? Als je maar vaak genoeg insuline aanmaakt, wordt er vet opgeslagen in je lichaam. Voor je lever is insuline-aanmaak een signaal om het overschot aan glucose als vet op te slaan. Het is dat je het maar even weet 😉

3. Suiker heeft een slechte invloed op je immuunsysteem en leidt tot verzuring van je lichaam

Om suiker te kunnen afbreken, gebruikt je lichaam vezels, vitaminen en mineralen, oftewel, suiker gebruikt je reserves van gezonde stoffen. Daarnaast verhoogt suiker de zuurgraad van je lichaam, het verstoort dus je pH balans (het verlaagt de pH waarde van je lichaam). Een verzuurd lichaam wordt sneller ziek en met name ouderdomsklachten als reuma en artrose maar ook infectiegevoeligheid kunnen ontstaan. Suiker zorgt ervoor dat je maag- en darmstelsel verzuurt. Dit kan leiden tot een gist in je darmflora, dat ook wel bekend staat als candida. Je immuunsysteem wordt onderdrukt en je weerstand verslechtert. Hierdoor word je bijvoorbeeld sneller verkouden, of krijg je last van andere kwaaltjes.

4. Suiker bederft je tanden

Wie weet het nog niet: suiker is slecht voor je gebit. Suiker voedt slechte bacteriën in je mond en de zuren tasten je tanden aan.

5. Suiker kan leiden tot diabetes en hart- en vaatziekten

Suiker wordt soms wel sluipmoordenaar genoemd. Dat is niet voor niets. In beginsel leidt suikergebruik natuurlijk niet tot ernstige ziektes, maar een jarenlang overschot aan suiker doet dit wel. Suiker verhoogt niet alleen het niveau van insuline in je bloed, maar ook cholesterol en glucose. Dit verhoogt de kans op diabetes type II. Gezamenlijk verhogen deze factoren de kans op hart en vaatziekten.

6. Suiker leidt tot een energie-dip

Waar suiker direct na het eten ervan leidt tot extra energie, kom je vrij snel daarna in een energiedip terecht. Hoe is dit mogelijk?

Als je voedsel wordt verteerd, wordt suiker afgebroken tot glucose. Dit wordt opgenomen in je bloed, je bloed vervoert glucose naar je cellen en daar wordt het omgezet naar de energie die je nodig hebt. Je lichaam wil zo min mogelijk bloedsuikerschommelingen. Met een stabiele bloedsuikerspiegel krijg je geen energiedips, heb je langdurige energie en minder last van eetbuien. Snelle suikers zorgen helaas voor enorme pieken (en dus daarna dalen) in je bloedsuikerspiegel. De dalen zijn jouw energie-dips!

7. Suiker beïnvloedt onze emoties

Door een overschot aan suiker worden endorfines overgeprikkeld waardoor je nerveus, onrustig en zelf labiel kan worden. Langdurig hoge suikerinname kan zelfs leiden tot concentratieproblemen, lusteloosheid en depressiviteit. Ook de pieken en dalen in je bloedsuikerspiegel kunnen leiden tot emotionele uitbarstingen. Denk maar eens aan kinderen aan de Fristi en tieners aan de suikerrijke energiedrankjes.

8. Suiker draagt in hoge mate bij aan veroudering

Suiker zorgt voor huidveroudering. Suikers hopen zich op in onze huid en tasten je collageen aan. Wat gebeurt er: je krijgt een minder elastische huid en op den duur zorgt dit voor rimpels.

9. Suiker is een vitamine- en mineralenrover en verstoort je mineraalbalans

Natuurlijke suikers bevatten voedingsstoffen die het lichaam helpen om suikers te verwerken en om te zetten in energie. Omdat geraffineerde suiker ontdaan is van alle voedingsstoffen, worden de voor omzetting benodigde vitaminen en mineralen aan je lichaam zelf onttrokken. Ook verstoort suiker de mineraalbalans in je lichaam: het bemoeilijkt de opname van calcium en magnesium.

10. Suiker is verslavend

Snelle suiker wordt sinds een jaar of drie steeds vaker aangeduid als het witte gif, dat dezelfde verslavende werking heeft als tabak en alcohol. Je brein wordt afhankelijk van het stofje dopamine, wat vrijkomt wanneer je suiker eet. Dopamine zorgt voor een fijn en gelukkig gevoel. Maar zodra het wegzakt, krijg je een dip en wil je meer.

Waarom is (snelle) suiker verslavend?

Er zijn in de afgelopen jaren diverse onderzoeken gedaan. In hersenscans wordt duidelijk zichtbaar dat dezelfde gebieden in de hersenen oplichten tijdens het eten van suikerrijke producten als wanneer een alcohol- of drugsverslaafde alcohol of drugs neemt. Wat gebeurt er precies? Suiker stimuleert je hormoon serotine. Dit hormoon zorgt ervoor dat je je prettig voelt. Het stimuleren van je hormoon serotine zorgt ervoor dat je je continu zo wil voelen en dus eet je meer en meer suikerrijke producten.

Afkicken van je suikerverslaving

Suiker is zó verslavend, dat het voor veel mensen ontzettend moeilijk is om minder suiker te gaan eten. Het duurt gemiddeld 2 tot 4 weken voordat je lichaam gewend is aan minder suiker. Als je dat weet, is het gemakkelijker vol te houden om je suikerinname structureel te verlagen. We zijn allemaal verschillend: voor de één werkt het het best om in één keer te stoppen met (snelle) suikers, voor de ander werkt een aanpak van stapje-voor-stapje het best.

Filmtip: That Sugar Film

Tot slot voor de mensen die informatie beter verwerken met beeld erbij: ‘That Sugar Film’. De maker van deze film, Damon Gameau, presenteert zichzelf als proefkonijn, omringd door de nodige artsen en wetenschappers. Damon Gameau leeft al jaren suikervrij en gaat in een dieet van 6 weken lang 40 theelepels suiker per dag consumeren, het gemiddelde van een gewone Amerikaan. Het doel van dit project is de effecten van suiker in het lichaam te registeren. Deze film is ‘bloody shocking’. Klik hier voor de officiële trailer van ‘That Sugar Film’. 

Suikervervangers

Niet alle suikervervangers zijn even gezond als dat de voedingsindustrie ons wil laten geloven. Let goed op dat je bij suikervervangers of zoetstoffen voor de minst kwade kiest.